Informatie- en communicatietechologie, domotica en robotica bieden de zorg grote kansen. Om de zorg persoonsgerichter te maken, om zorgkwaliteit en veiligheid te waarborgen en om kosten te besparen. Door met klanten te innoveren worden die mogelijkheden optimaal benut. Mits op de juiste manier wordt geïnvesteerd en de juiste vorm van financiering wordt gevonden.
Die investeringen beperken zich niet tot de zichtbare zorgtechnologie alleen. Veel nieuwe apparaten en toepassingen vereisen een technische infrastructuur om informatie uit te wisselen en/of apparaten op afstand te bedienen.
Digitaal transport
Wat is die technische infrastructuur die nodig is om zorgtechnologie goed te laten werken? Wikipedia definieert de term ‘IT-infrastructuur’ als volgt:
‘de verzameling voorzieningen die nodig is voor het transport van digitale signalen die gegevens bevatten. Hieronder vallen alle fysieke en technische middelen die het (foto)elektrische signaal (als gegevensdrager), verplaatsen, verdelen en routeren. ‘
Ze maakt deel uit en hangt samen met de ICT-infrastructuur. Hieronder is ook te vatten: ’het aanmaken, weergeven, wijzigen, opslaan, verwerken, beveiligen en beheren van data.’ [1]
Hoe belangrijk ook, ben je bewoner of zorgmedewerker, dan zie je die infrastructuur voor het grootste deel niet. Je staat er niet bij stil dat er kabels in de muur lopen of een wifi-signaal in de lucht hangt. En die signalen worden vast ergens opgevangen en doorgestuurd.
Hoe dat werkt?
Al die nullen en enen worden op kunstige wijze in pakketjes verpakt. Daarop staat een adres waar het vandaan komt en waar het heen moet. Zodat als die mevrouw in de wijk op de alarmknop drukt, de telefoon bij haar dochter gaat – en als die niet opneemt wordt doorgeschakeld naar de dienstdoende wijkverpleegkundige – om maar wat te noemen.
Die infrastructuur wordt wel in lagen onderverdeeld [2]. En over die ene kabel of internetverbinding gaan heel verschillende gegevenspakketten. Er is heel wat apparatuur nodig om dat alles goed te laten werken.
Tien problemen
In het ideale geval beschik je als zorginstelling over een moderne infrastructuur, waartoe iedereen toegang heeft. En die gestandaardiseerd is en overweg kan met de nieuwste apparaten en software die op de markt is.
De praktijk is vaak complex. En minder ideaal:
- Zorgtechnologieën gebruiken verschillende technologie om te communiceren. Bovendien wordt een ICT-infrastructuur ook gebruikt voor systemen als het ECD en intranet. En hoe zit het met telefonie?
- Andersom zijn er ook verschillende oplossingen mogelijk voor wat op het oog dezelfde communicatie is. Een voorbeeld: leg je nog wifi aan of ga je nu al helemaal over op mobiel internet?
- De infrastructuur in oudere zorglocaties is nog wel eens gedateerd. Vaste kabels liggen alleen in de kantoren. Er zijn wat wifipunten aangebracht, maar levert dat in alle kamers een goede verbinding op.
- Verschillende ‘generaties’ van zorginfrastuctuur. In die nieuwbouwlocatie is het wel op orde, maar in oudere locaties lang niet altijd. En alle locaties aanpakken vraagt hoge investeringen.
- Het aanleggen van ‘moderne’ infrastructuur is ook een risico. Niemand weet wat de toekomst brengt. Investeer je wel in de juiste apparatuur?
- Technologie is minder rechttoe rechtaan dan je denkt – niet alles werkt altijd goed en altijd goed samen. De bouwwijze heeft veel invloed. Een staalconstructie of folie in buitenramen kan wifi- en 4G-signalen lelijk verstoren.
- Geen enkele leverancier heeft een totaaloplossing. Hun deeloplossingen ‘praten met elkaar’. In theorie dan. In de praktijk doen ze dat niet altijd (goed).
- Leveranciers hebben bovendien een eigen positie. Ze leveren alarmering èn een stukje infrastructuur. Of infrastructuur zonder de apparatuur die ervan gebruik maakt. Of dienstverlening en advies, zònder de directe verantwoordelijkheid voor de apparatuur.
- Infrastructuur aanleggen is duur. Rendeert deze mee? Investeer je wel juist?
- Deze problemen nemen toe als er ook organiseerproblemen zijn. Een MT dat het belang niet ziet. Een ICT-afdeling die niet met je meedenkt.
Wat het probleem ook is. Uiteindelijk zit je er cliënt of verzorgende mee. Als cliënt omdat het alarm niet aankomt en je na een val lang blijft liggen. Als verzorgende, omdat de ipad op het appartement niet werkt en je de rapportage in het ECD op de gang moeten maken.
Visie, standaardiseren en partners
Een goede Infrastructuur is kortom essentieel voor de inzet van zorgtechnologie. En een complex vraagstuk dat met vele factoren samenhangt.
Zeven tips om het gemakkelijker te maken. Nou ja, minder moeilijk:
- Ontwikkel als zorginstelling een visie op je ICT-infrastructuur. Weet wat technologisch mogelijk is en welke partijen op de markt oplossingen aanbieden. Leid je keuzen af van je visie op zorg, het beoogd gebruik van zorgtechnologie en je argumentatie hoe die bijdraagt in persoonsgerichte en veilige zorg.
- Standaardiseer en virtualiseer. Kern van een betrouwbare en betaalbare infrastructuur is deze zo simpel en eenduidig mogelijk te houden. Hanteer een ideaalontwerp. Doe investeringen die je dichter brengen bij dat ideaalontwerp.
- Gebruik zoveel mogelijk publieke en directe communicatie. Communiceren via internet hoort inmiddels bij het dagelijks leven. We doen het elke dag. Veel zorgtechnologie kan op dezelfde wijze worden toegepast. Het is vooral opletten als uitval van technologie levensbedreigend is. En je moet iets vinden op de risico’s voor privacy van cliënten.
- Pak bij nieuwbouw en renovatie van vastgoed ook de ICT-infrastructuur aan. Investeer ambitieus in moderne middelen – volgens je ideaalontwerp. De meerkosten van extra kabels of access points zijn laag als er bouwkundig weinig extra voor hoeft te gebeuren.
- Manage de complexiteit. Hoe mooi je visie en ideaalontwerp ook zijn, je infrastructuur blijft gevarieerd. Vooral als je verschillende locaties hebt. Die kan ondanks die variatie prima blijven werken, mits je de verschillen kent en alert reageert op specifieke problemen. Dat kost mensen, kennis en geld.
- Problemen met netwerkapparatuur? Snel vervangen. De kosten houden je misschien tegen. Maar vergeleken met de risico’s voor de cliënt, tijdverlies van zorgcollega’s en schade van je de reputatie is het spotgoedkoop.
- Werk met vaste partners. Leveranciers die niet alleen de zorg kennen en passende technologie aanbieden, maar gedreven zijn om oplossingen te bieden die maatschappelijke waarde toevoegen aan je zorg en dienstverlening. Let op! Geen enkele leverancier is goed in alle ICT-diensten. Selecteer je partners daarom vooral op bewezen vaardigheden oplossingen te ontwikkelen in cocreatie met cliënten, gebruikers en andere leveranciers.
Tenslotte
Zorgtechnologie kan waarde toevoegen aan zorg en dienstverlening en de zorg in Nederland geld besparen. Maar werkt niet (goed) zonder betrouwbare infrastructuur.
Als zorginstelling waarborgen dat je over zo’n infrastructuur beschikt vraagt dat je op de hoogte blijft van technologische ontwikkelingen en de markt. Het vereist een ideaalontwerp, dat aansluit bij je visie op persoonsgerichte en veilige zorg, op de waarde van zorgtechnologie en hoe je die in je zorgprocessen inzet. Marktpartijen kunnen je daarbij helpen. Mits ze technologie èn zorg goed kennen, vanuit maatschappelijk belang oplossingen adviseren en samenwerken – ook met elkaar – om betrouwbare inzet van zorgtechnologie voor jouw cliënten als hun directe belang zien.
Dit is deel vier uit een serie korte artikelen over zorgtechnologie. Eerdere artikelen beschreven:
- Nieuwe technologieën in de zorg en hoe ze te ordenen zijn.
- Innoveren met cliënten leidt tot beter gebruik zorgtechnologie.
- Financiering als prikkel voor implementatie en gebruik van zorgtechnologie.
[Nick Grooff is een scherpzinnig verandermanager, coach en blogger over verandermanagement en innoveren. Hij helpt bedrijven en instellingen hun strategie, structuren, ICT en mensen in samenhang te ontwikkelen en zo hun maatschappelijke waarde te vergroten.]
Noten:
[1] Bron: https://nl.wikipedia.org/wiki/IT-infrastructuur
[2] Zie bijvoorbeeld het schema op https://nl.wikipedia.org/wiki/OSI-model